Co to jest cena światowa?

Od kiedy ludzkość wymienia się produktami i usługami, stałym elementem tego procesu jest pojęcie ceny. To, ile kosztuje dany towar, uzależnione jest od dużej liczby czynników. Ostateczna kwota, którą przyjdzie nam zapłacić za zakup, jest wynikiem kosztu wytworzenia towaru, transportu do sklepu, nałożonych na towar podatków oraz marży pośredników i wielu innych. Ceny, w zależności od tego, jakiego typu produkty lub usługi mają wartościować, mogą być różne w ujęciu terytorialnym. Taką sytuację obejmuje pojęcie ceny lokalnej, czyli występującej w mniej lub bardziej konkretnie zawężonej jednostce terytorialnej, jak region czy kraj. Cenę lokalną zazwyczaj mają produkty i usługi występujące w konkretnym miejscu i niebędące przedmiotem obrotu międzynarodowego. Dla odróżnienia cena światowa dotyczy dóbr podlegających wymianie międzynarodowej.

Cena światowa jest więc ceną określającą wartość towarów, usług lub czynników produkcji występujących w handlu międzynarodowym. Charakteryzuje ją stosunkowa duża odporność na manipulację ze strony poszczególnych państw, gdyż kształtują ją swobodnie zawierane międzynarodowe relacje handlowe. Cena światowa z reguły wyrażana jest w głównych walutach, takich jak euro czy dolar. Na ostateczny kształt ceny wpływają czynniki określające zmianę popytu i podaży.

Popyt jest wartością określającą siłę nabywczą, czyli jak wielka jest chęć nabycia dóbr po stronie potencjalnych kupujących. Przy założeniu, że wszystkie inne warunki są niezmienne, popyt jest tym mniejszy, im wyższa jest cena, i odwrotnie. Na wartość popytu wpływają m.in. dochody klientów, ceny produktów zamiennych, różnorodne czynniki społeczne i demograficzne, a także ceny dóbr komplementarnych (np. cena paliwa i samochodu).

Podaż z kolei to ilość produktu na rynku. Jest to wartość określająca zdolności produkcyjne przedsiębiorców. Przy założeniu, że wszystkie inne warunki są niezmienne, podaż rośnie wraz ze wzrostem ceny i maleje wraz z jej spadkiem. Na wartość podaży wpływają m.in. koszty produkcji (prąd, surowce, materiały), konkurencja, koszt technologii niezbędnej do wytworzenia danych dóbr, a także czynniki przypadkowe, takie jak pogoda, klęski żywiołowe.

Cena jest zatem wynikową tych dwóch wartości. Zbyt wysoka zniechęci potencjalnych klientów, a zbyt niska sprawi, że dla przedsiębiorców produkcja okaże się nierentowna. Sytuacja, w której popyt równoważy się z podażą, nazywana jest stanem równowagi rynkowej.

Ostateczny kształt ceny światowej jest uzależniony również od tego, jaka jest koniunktura gospodarcza. Jest to określenie zmian w aktywności gospodarczej, które są konsekwencją wahań koniunkturalnych, skutkujących okresami hossy i bessy. Na koniunkturę wpływają m.in. polityki rządów, ale także różnego rodzaju działania wojenne, przełomowe technologie czy odkrycia nowych złóż.